Het boomplantseizoen is begonnen! Rondom de boerderij staan maar weinig bomen. De Grote Eik, de Jonge Eik, de Kers, drie meidoorns en een rijtje van een paar armetierige berken, een paar nog armetieriger essen en een zich irritant uitzaaiende esdoorn met zijn nakomelingen. Nu de westschuur tijdelijk ook plat ligt waait de wind dan ook flink op het erf en door het huis. Meer beschutting is gewenst.
Maar dat niet alleen, met zoveel ruimte willen we natuurlijk ook fruit- en notenbomen. Sterker nog, ik ben zeer gecharmeerd van het principe van het ‘voedselbos’: door de mens ontworpen maar zichzelf regulerend ecosysteem, dat geheel uit soorten bestaat die als mens nuttig zijn te gebruiken. Een meer uitgebreide beschrijving volgt nog. In elk geval, hoe meer bomen, hoe beter. (Hoewel ik in het kale Noord-Holland ben opgegroeid heb ik altijd een voorliefde gehad voor bosrijke gebieden). Ieder jaar dat de bomen eerder in de grond staan is een groeiseizoen meer, dus ik ben meteen met een plan begonnen.
Daarbij had ik geluk. Stichting Landschapsbeheer Friesland meldde dat we zouden kunnen meedoen aan een plan met Europees geld voor herstel van kleine landschapselementen. Via dat plan zouden we helemaal gratis (!) de verdwenen houtwallen aan de westkant van het perceel kunnen terugplanten, en een rij eiken langs de sloot aan de noordkant planten. Helaas is het moment dat duidelijk zou worden of het doorgaat nu tot twee keer toe opgeschort. Dus we weten nog steeds niet of dat doorgaat.
Gelukkig zijn er nog meer opties: Stichting Heg en Landschap heeft ook een boomplantprogramma, waarbinnen je voor een kleine bijdrage inheems plantmateriaal kunt kopen. Daar heb ik me ook maar ingeschreven voor een stuk of 250 boompjes. Ook daar moet de aanvraag nog voor goedgekeurd worden, dus afwachten maar…
De houtwallen en grotere landschapsstructuren zijn duidelijk, maar de rest? Ik heb natuurlijk wel vaker een tuinplan ontworpen, maar dit oppervlak is toch echt wel wat anders. Daarom heb ik de hulp ingeroepen van Hanneke Clabbers van voedselboskwekerij Arborealis. Samen met haar heb ik een globaal plan gemaakt, wat gebaseerd is op de oude perceelsstructuren, die nog in het microreliëf te zien zijn.
Ten zuiden van de boerderij moet het natuurlijk zoveel mogelijk open blijven. In de winter willen we veel zon in huis, voor ‘passieve verwarming’. En sowieso moet er de komende jaren nog heel veel bouwverkeer rond het huis kunnen bewegen. Voor dit jaar had ik daarom, behalve herstel van de oude landschapsstructuren, vooral beplanting langs de oprijlaan en aan de noordkant van de boerderij gepland.
Via de Stichting Fruit Yn Fryslan heb ik 13 hoogstam en 13 laagstamfruitbomen besteld. De bedoeling was om de hoogstambomen langs de oprijlaan te planten. Maar toen ik het plan ging uitzetten kreeg ik mijn twijfels. Krijgen fruitbomen hier niet teveel last van schaduw van de eiken? Kloppen die afstanden wel? En is de grond hier niet te nat? Toen we het plan maakten was het overal nog droog, maar na de vele regen van de afgelopen weken kan je heel duidelijk zien waar de leemlaag meer aan de oppervlakte zit en het water blijft staan.
Om kort te gaan: het plan is helemaal omgegooid. Langs de oprijlaan komen lindebomen. Die gaan de verzurende werking van de eiken tegen en zullen op termijn in de zomer zorgen voor een rijke oogst aan lindehoning. Op de meest natte stukken plant ik elzen. Die leggen stikstof uit de lucht vast en werken dus als natuurlijke bemester.
Hoogstamfruit komt alleen langs het laatste stukje oprit, waar meer zon is (maar dat kan pas aangeplant worden ná de bouw van het huis) en aan de westkant van het huis. Aan de noordkant komen walnoten. Gisteren ben ik 8 notenboompjes gaan halen bij kwekerij De Smallekamp in Nunspeet. (Een geweldig bedrijf overigens, waar je hartelijk ontvangen wordt en goed advies krijgt, echt een aanrader. Daar ga ik nog vaak terugkomen!) Omdat het wel even gaat duren voor die walnoten groot zijn komen daar ook laagstamfruitboompjes tussen.
En dan dus, hopelijk, nog de vele bomen en boompjes voor de landschapsstructuren die de komende weken de grond in kunnen. De schoppen zijn geslepen, de compost ligt klaar en ik hoop dat Gerrit Hiemstra en Koning Winter zich nog even een beetje koest houden…