Schapen en wolven

Als ik twee jaar geleden vertelde dat ik schapen molk was de reactie vaak: “Kan dat dan? Ik wist niet dat je schapen kon melken!”
Nu is vaak de eerste reactie: “Oh jee, schapen. Heb je de wolf al op bezoek gehad?”

We wonen inderdaad vlakbij het jachtgebied van een wolf. In Vledder en Boijl zijn al de nodige aanvallen geweest. Waarschijnlijk door één van de welpen die het afgelopen jaar zijn grootgebracht in de roedel in het Drents-Friese Wold.

Vooropgesteld: ik vind het prachtig dat zo’n groot dier als de wolf, na zo lang afwezig te zijn geweest, zich toch weer/nog blijkt te kunnen handhaven in ons land, ondanks dat dat in de tussentijd veel dichter bevolkt en een stuk minder natuurlijk is geworden. Maar vanzelfsprekend heb ik wel liever dat een wolf een hapje ree of haas eet (wilde zwijnen hebben we hier niet) dan dat-ie aan mijn schapen begint.

Dus ik moet de schapen beschermen. De beste manier is om ze (in elk geval ’s nachts) op stal te zetten. Dat doe ik dus ook al sinds half november. Maar ja, ik heb maar een kleine stal. En ik heb ook eigenlijk juist voor schapen gekozen omdat die jaarrond buiten kunnen. (Geiten moeten de hele winter binnen).

En het opstallen heeft ook wel een aantal nadelen. In de wei eten de schapen zolang het licht is voortdurend gras. In de stal moeten ze ook eten. Dus ik moet (behoorlijk veel!) hooi kopen. En stro, om op te liggen. En mijn geïmproviseerde stalletje is eigenlijk niet zo handig is als potstal (niet verdiept) dus ik moet het best vaak uitmesten, wat zwaar werk is. En bovendien springen ziektekiemen en parasieten makkelijker over als de schapen zo dicht op elkaar staan. Zo hebben ze momenteel allemaal luizen (of schurft, daar ben ik nog niet helemaal uit maar de behandeling is hetzelfde).

(Dat moest ik bestrijden met een insecticide wat subcutaan moest worden ingespoten. Vind ik vreselijk eng. En de schapen ook. Gelukkig hebben we onze dorpsgenoot en goede vriend Joram. Die is verpleegkundige en vond het wel interessant om zijn injectietechniek eens uit te breiden op het veterinaire vlak. Waarschijnlijk zijn dit de meest vriendelijke inentingen ooit aan een schaap toegediend. “Daar komt de prik!” zei hij bemoedigend tegen ieder schaap.)

En als de lammetjes komen heb ik de twee stalhokjes nodig als kraamhokje. Tegen die tijd is het ook weer langer licht en groeit het gras weer harder, dus dan is het ook beter als de dieren ’s nachts in de wei blijven.

In de wei beschermen dus. En niet wachten tot de wolf eenmaal weet dat er hier lamsbout op pootjes rondloopt, want dan laat hij of zij zich niet zo makkelijk tegenhouden. Gewoon zorgen dat de eerste gedachte die richting uit direct wordt afgestraft, dan gaat-ie er niet aan beginnen ook.

Toen ik met de schapen begon heb ik stroomnetten aangeschaft, van 108 cm hoog. Dat werd toen als ‘wolfwerend’ aangeprezen. Maar inmiddels geldt er een officiële norm van 120 cm hoog. Nu kan ik allemaal nieuwe netten aanschaffen, maar dat is (A) erg duur (en zonde van de oude netten), (B) zijn ze lelijk, opvallen wit en blauw ‘zodat de wolf ze goed ziet’ (maar wij ook), (C) zijn die netten momenteel semi permanent uitverkocht en (D) zijn er alleen 120 cm hoge netten op de markt met 14 paaltjes per 50 meter. En die hangen door, is mijn ervaring met de 108 cm hoge netten. Je hebt 20 paaltjes op 50 meter net nodig. Met minder staat het alleen strak als je ze in een rechte lijn zet en bij voorkeur aan weerskanten bevestigt aan een stevige paal of afrastering. En ik zet de netten nu juist vaak slingerend neer, zodat ik kan sturen waar de schapen wel of niet grazen: om boompjes heen, langs het pad, of om stukjes te vermijden waar ik eerst leuke bloemetjes de kans wil geven om zaad te zetten.

Een vaste afrastering wil ik ook niet, omdat ik het land vrij toegankelijk wil houden voor reeën, dassen, egels, hazen en konijnen. (Al zou een vaste afrastering de jong aangeplante boompjes waarschijnlijk veel slijtage besparen. )

Twijfel twijfel…

Uiteindelijk heb ik losse paaltjes gekocht die gebruikt worden om tijdelijke ponyweides mee af te rasteren. Mijn idee was om daarmee de bestaande netten te verhogen. Dat probeer ik nu uit met de rammen, die weer permanent buiten staan.

(De dames kregen namelijk schoon genoeg van Bruno. Wat hun betrof was-ie nu wel weer voldoende aan zijn trekken gekomen. Maar Bruno dacht daar anders over. Met veel onrust in de stal als gevolg. Toen hij op de drachtige dames begon in te beuken was de maat vol. Bruno en Krelis slapen weer buiten.)

Echt tevreden ben ik er nog niet over. Het ziet er armoedig uit, het verplaatsen van de netten (wat elke week moet gebeuren want dan hebben ze het gras op) kost veel extra tijd en het is bij slingerend neergezette netten lastig om de stroomdraad goed boven het net te houden. Ook jammer is dat de palen nèt niet een oog hebben op de goede hoogte om aan de bovenste stroomdraden van het bestaande net te zetten.

Een ander probleem is de hoeveelheid stroom die op de netten staat. Nu de grond vochtig is werkt de aardpin goed en halen we makkelijk de 4 kV op het net (en de extra draad). Maar in de zomer, als de grond droog is, werkt de aardpin minder goed. Bovendien lekt er dan stroom weg door het hoge gras. Op het vaste stroomnet aansluiten is eigenlijk beter, maar dan heb je weer honderden meters stroomdraad die je telkens moet uitrollen.

Dus. Het is prachtig, die wolven, maar lastig is het wel. Ik ben er nog niet helemaal uit hoe ik dit ga doen.