Seizoensklus: helofytenfilter maaien

Nu we hier al acht (!) jaar wonen heeft het jaar een herkenbaar ritme. De seizoenen verschuiven langzaam van het schoonmaken van de moestuin naar het zaaien, het water geven, mulchen en mesten, het oogsten en verwerken van de oogst. En van de geboorte van de lammeren naar het spenen, het melken, kaas maken, verkopen of naar de slager brengen van de lammeren en het nieuwe dekseizoen. Ook komen er in ieder seizoen een paar vaste klussen terug. Daarom een nieuwe serie blogjes over deze seizoensklussen.

Te beginnen met ons helofyten- of rietfilter, dat al acht jaar al ons afvalwater zuivert. Hoe het werkt heb ik destijds bij de aanleg beschreven. Om die werking te behouden is het natuurlijk belangrijk het te onderhouden. De eerste paar jaar maaide ik het maar één keer, in oktober of november. Maar eigenlijk is het veel beter als de groei in het riet blijft zitten. Dan neemt het immers de voedingsstoffen uit het afvalwater op, en houd je schoner water over.

Dus sinds een paar jaar doe ik ook in de zomer een maaibeurt. Liefst nog voordat de bloeiwijzen tevoorschijn komen. Maar dat lukte dit jaar niet, want het was (gelukkig!) best wel regenachtig de afgelopen weken. Nu wordt er droog weer voorspeld, dus had ik hier eindlijk maar eens tijd voor gemaakt.

Het riet staat ruim 3 meter hoog en moet zo ‘schoon’ mogelijk, dus zonder snippers, gemaaid worden. Het beste is met een zeis, zei het bedrijf dat het filter aanlegde. Ik heb dat wel eens geprobeerd, maar mijn zeis is daar te licht voor. Die is voor gras, voor riet heb je een lomper exemplaar nodig.

Met de bosmaaier dan maar. Helaas werkt dat ook niet optimaal, als het al zo hoog staat. De rietstengels vallen over elkaar heen, ik sta er blind een beetje in te ‘roeren’ met de maaier, en als ik de gevallen stengels probeer weg te ruimen blijken er altijd nog een paar intact te zijn (en mijn handen open te halen, dwars door de handschoen heen).

Uiteindelijk werkt het nog het beste gewoon met een snoeischaar. Steeds een bos riet bij elkaar pakken en de stengels op ongeveer 30 cm hoogte doorknippen. Dat gaat wel langzaam, maar uiteindelijk is het dan veel makkelijker op te ruimen, dus netto kost het evenveel tijd. Plus het maakt een stuk minder herrie en de boomkikkers hebben tijd om zich uit de voeten te maken.

Al met al is het toch altijd wel een paar uur zwaar en warm werk.

Het riet van deze zomermaaibeurt kan ik drogen en als strooisel in de stal gebruiken. (In de winter kan dat niet, want dan kan ik het niet drogen). Daarvoor moet het wel gesnipperd worden, anders zijn de taaie en lange rietstengels heel lastig bij het uitmesten. In potstallen voor koeien wordt wel riet gebruikt. Maar die worden met een shovel uitgemest, niet met de hand…

De nieuwe parkeerplaats vormt een uitstekende plek om het riet te drogen!

Zoals meestal is het verwijderen van de laatste beetjes riet van het filter het meeste werk. Het is belangrijk dat er zoveel mogelijk snippers en bladafval van het filter verwijderd worden. Hoe minder humusvorming, hoe beter en langer het filter zijn werk blijft doen. Met een hark wordt het niet goed schoon, omdat je dan onvermijdelijk ook grind mee harkt. Maar als het grind (en alles wat er op ligt) goed droog is gaat het met de bladblazer heel aardig! Het kost nog best een paar beurten met de maaier, de hark en de bladblazer om alles weer schoon te krijgen.

En dan heb je vanaf het filter (waar we natuurlijk nooit staan) prachtig uitzicht op alle gebouwen rond het erf die we het afgelopen jaar gebouwd hebben. Met op de voorgrond de volgende seizoensklus: de theestruikjes in de eendensloot snoeien.

Fruitjaar

Het is een raar jaar in de moestuin. Door het kurkdroge voorjaar (en doordat ik nog steeds geen goed watergeefsysteem heb aangelegd) zijn veel van mijn zaaisels mislukt. Vooral de fijnere zaden, zoals worteltjes, prei en kool, zijn heel slecht (of niet) opgekomen, of na opkomst weer doodgegaan. En nu het wat wisselvalliger is geworden zijn veel van mijn late zaaisels (zoals de tweede poging van worteltjes, groenlof en zomersla) wel opgekomen maar onmiddellijk afgegraasd door slakken.

De gezaaide broccoli is wel opgekomen, maar maakt -ondanks goede zorgen en bemesting- nauwelijks knoppen. De uien zijn volledig ten onder gegaan aan uienvlieg. Daarentegen hebben we wel een goede oogst gehad van de asperges, tuinbonen, kapucijners en sugar snaps. En gelukkig zijn er altijd courgettes en sperziebonen (al zijn die dit jaar later dan anders).

Maar daar staat tegenover dat het een fantastisch fruitjaar is! Dat begon al met de aardbeien, die groot en sappig waren (hoewel er wel veel aardbeibloesems bevroren; we hadden nog tot heel laat nachtvorst). Daarna heb ik kilo’s bessen kunnen oogsten. En dat ondanks het feit dat ik vorig najaar de bessenstruiken bijna allemaal verhuisd had van de moestuin naar de nieuwe fruittuin.

Het was een goed idee om één van mijn twee uit Amersfoort meegenomen vijgenstekken tegen de bovengrondse watertank aan te planten (pal aan de zuidkant uiteraard). Door de warmtebufferende werking van de tank zijn de embryo-vijgjes niet bevroren en rijpen ze nu heerlijk af. Vijgen uit eigen tuin… dat is dan toch een (klein) zilveren randje aan de klimaatverandering.

En er zijn bramen! De naar de fruittuin overgeplaatste doornloze braam is nog niet bekomen van zijn verhuizing, maar dit jaar zitten de (vele) wilde braamstruiken helemaal vol met vruchten. De afgelopen tijd is er net voldoende regen gevallen om ze lekker sappig te houden, en het is zonnig genoeg om ze heerlijk zoet te maken. Ik probeer elke dag een kilo te plukken. Een beetje voor over de kwark, en de rest voor de vriezer, om als ik tijd heb (haha) jam of bramen-vlierbessenport van te maken. De vlierstruiken hangen ook mooi vol bessen die over een week of twee rijp zouden moeten zijn.

In 2017 heb ik 50 fruitbomen geplant. Die kregen met de droge zomers van 2018-2019-2020 een waardeloze start. Ze leiden voor het grootste deel een kwijnend bestaan, en sommige hebben het ook niet gered. Tot mijn verbazing hangen er nu toch appels in een deel van de bomen! Nu eens kijken hoe ik kan voorkomen dat de Vlaamse Gaaien ze allemaal aanpikken…

Maar het meest verbazende zijn wel de pruimen! In 2017 heb ik ook drie pruimenbomen geplant. Die heb ik nooit op het voortbrengen van ook maar één enkele pruim kunnen betrappen. Maar dit jaar hangen de bomen vol! Eéntje zo vol, dat de eerste tak al is bezweken onder het gewicht!

Ik probeer dagelijks of ze al rijp zijn, en verzamel intussen recepten voor pruimenjam, pruimentaart, pruimenchutney, pruimenwijn… Misschien moeten we ook maar kijken of je ze kunt drogen!