Begin november hadden we weer bestratingswerkzaamheden. Maar een stuk kleinschaliger, en véél voorzichtiger dan vorig jaar! Sjoerd heeft drie buitengewoon keurige paadjes aangelegd: achter de stal langs naar de mestbult toe, voor het huis langs (zodat ik de ramen kan lappen zonder me door een oerwoud te hoeven worstelen) en door de border aan de voorkant van het huis naar de moestuin toe.
Die border was ook een groot project van dit najaar. In 2022 was die aangelegd met eigenlijk niet zulke hele goede grond. Maar ik plantte er wat tamelijk droogtebestendige soorten en zaaide er wat inheemse planten tussendoor, en hoopte verder dat er zich snel een strooisellaag zou vormen.
Nou mooi niet dus. Als het veel regende (zoals in 2023) zag het er nog wel mooi uit. Maar in droge perioden ging alles dood. En intussen greep het kweekgras zijn kans. Plus de guldenroede en een astertje, dat ik van een vriendin had gekregen. Het bloeit in het najaar heel mooi lila. Gedurende drie weken. De rest van het jaar overwoekerde het de hele border.
Eigenlijk moest het dus helemaal overnieuw. Dan zijn er twee remedies: afgraven en opnieuw beginnen, of twee jaar afdekken met worteldoek en opnieuw beginnen. Dat laatste is het meest ecologisch. Maar dan kijk je twee jaar tegen zwart worteldoek aan.
Bovendien zou ik dit najaar een grote hoeveelheid veengrond krijgen. Er worden nieuwe petgaten bij de Linde gegraven, en die grond moet binnen een straal van een kilometer (of zo?) verwerkt worden. Ik had afgesproken dat wij 400 m3 zouden krijgen, grotendeels om op het weiland te verwerken. Maar dat bood natuurlijk ook een prachtige kans om die border te vernieuwen.
Dus vanaf september ben ik bezig geweest. Eerst wat er nog van de vaste planten over was, uitgegraven, alle kweek en ander gras en onkruid tussen de wortels weg gepeuterd en ingekuild achter het huis. Toen, samen met Rixt en Huub, de rode esdoorns verplaatst en een begin gemaakt met het afgraven van de slechte grond.
Van de border voor het huis bleef weinig over, toen ik eenmaal zoveel mogelijk wortelstokken van de astertjes had verwijderd. Er kwamen nog een paar vaste planten onder vandaan, die moedig hadden stand gehouden.
De overtollige grond kon ik gebruiken om de ruimte tussen de Grote Eik en de sloot, waar we vorig jaar een muurtje hebben gestapeld, op te vullen. Nu kunnen de eendjes niet meer de Grote Eik ondermijnen! En het is daar niet zo erg als er kweek groeit.
Maar het is verbazend hoeveel kruiwagens het zijn, als je zo’n hele, behoorlijk verhoogde border ver genoeg wilt afgraven om van de kweekwortels af te raken. Het voordeel was, dat ik daardoor weer dichter bij het oude maaiveld kwam. Daar zat eigenlijk betere grond dan dat er op gekomen was.
Bij de aanleg van de paadjes door Sjoerd bleef ook zwarte grond (zonder kweek) over. Maar goed ook, want de veengrond was intussen afgeblazen, vanwege gedoe met de vergunningen.
Ik heb eindeloos zware kruiwagens grond weggebracht. Ook om de vele kraters die Aska overal in het weiland had gegraven dicht te maken.
Daarna heb ik de grond die er overbleef, opgehoogd en verrijkt door er weer vele kruiwagens leem en compost, plus een hele zak bentoniet doorheen te spitten. En toen het geheel afgedekt met een laagje bemeste tuinaarde.
Wéken werk, al met al. Het is natuurlijk niet iets wat je in kwartiertjes tussendoor doet, of op dagen dat het giet van de regen. En intussen gingen de maanden heel snel voorbij, tot het plantseizoen eigenlijk al over was!
Gelukkig was december uitzonderlijk zacht (nou ja, of je er blij mee moet zijn is de vraag. Maar het was nu wel even handig). Pas tweede helft december kon ik eindelijk de planten terugzetten en bollen planten. Het geheel snel nog afgedekt met een laag gesnipperd riet en herfstblad om de bodem te beschermen – en nu mag het winter worden!
Ik ben heel benieuwd hoe het er in het voorjaar uit ziet!
