Geertjes Hof

Afgelopen weekend hebben we enorm hard gewerkt. Bovenop het schuimbeton komt de laag gewapend beton, de eigenlijke constructief dragende laag. Die wordt iets kleiner dan de laag schuimbeton (het schuimbeton steekt een paar decimeter onder het huis uit) dus daarvoor moest een nieuwe bekisting gemaakt worden. Eigenlijk was het plan om daarvoor de platen die we voor het schuimbeton hebben gebruikt opnieuw te gebruiken. Maar we wisten niet goed hoe we de bekisting dan konden vastzetten. Uiteindelijk toch maar nieuwe platen gekocht. We zullen ze nog wel een keer nodig hebben tijdens de bouw…

De architect en de constructeur hebben ons voor flinke uitdagingen gesteld in deze laag. Het is namelijk niet gewoon een 13 cm dikke betonplaat. Ter plaatse van de staanders van het gebint en van onze zware leemkachel moet de laag 20 cm dik zijn – dus 7 cm onder de bovenkant van het schuimbeton, met een tweede wapeningsnet erin. En rondom moet een extra opstaande gewapende rand komen. (Daarbinnen zal uiteindelijk de laatste laag schuimbeton gestort worden, maar dat gebeurt pas over een héle tijd).

Die extra verzwaring ter plaatse van de staanders en de leemkachel, daar gaan we wel in mee. Tenslotte draagt het gebint het hele gebouw en de kachel weegt ook wel een paar ton. Maar de opstaande betonrand onder de muur begrijpen we eigenlijk niet. De buitenmuren worden namelijk niet dragend. En houtskeletbouw met kalkhennep isolatie, dat weegt (in termen van bouwwerken) bijna niets. Is de constructeur toch uitgegaan van een bakstenen muur?

(Dat is dus iets waar we vragen over hadden moeten stellen toen we vorig jaar de tekeningen van de constructeur terugkregen. Maar daar hadden we toen al drie maanden op zitten wachten en we waren al lang blij dat we door konden. We gingen er vanuit dat het zo zou zijn als we met de architect besproken hadden. En nu is de vergunning op deze manier verleend en moeten we het dus netjes op deze manier uitvoeren. Wat we dan maar doen. Jammer als je probeert zo min mogelijk staal en beton te gebruiken. Nou ja, de fundering wordt in ieder geval héél stevig. Dat is fijn als iemand over honderd jaar, als wij allang dood zijn, het huis nog eens wil verbouwen.)

Joris is begonnen met rondom planken vast te zetten die exact de buitenmaat van de betonnen rand volgen (plus 2 cm, omdat er nog platen tegenaan komen). Daarna heeft hij rondom balkjes exact op maat gezaagd (uit oude balken van de sloop) en tegen de ‘oude’ bekisting van het schuimbeton vastgezet. Daarbinnen hebben we samen de platen (de bekisting voor de betonnen rand dus) met de laserwaterpas op exact de juiste hoogte ingemeten. Nu is te zien tot waar het beton precies komt.

Daarna heeft hij de ‘kooiwapening’ voor de betonnen rand aangebracht, terwijl ik het schuimbeton ter plaatse van de geplande poeren 7 cm verdiepte. Dat was allebei erg zwaar werk. Het schuimbeton is een soort puimsteen, relatief zacht dus, maar ook weer niet zo zacht als zand. En het is lastig om de bodem van de uitdiepingen mooi vlak te krijgen. Eigenlijk zou het het makkelijkst zijn als je al tijdens het storten van het schuimbeton  uitsparingen kon maken met een soort zwevende bekisting. Maar het is natuurlijk  onmogelijk om dat goed en op de juiste plek te krijgen. ‘Gewoon wegscheppen’, zei de aannemer. Het levert een beeld op wat me aan een Pompeïaanse opgraving doet denken. En spierpijn.

Intussen worstelde Joris met meters en meters loodzwaar betonstaal. De kooiconstructie was gelukkig al voorgeproduceerd, maar de segmenten moesten natuurlijk wel rondom aan elkaar gezet en er moesten ook nog L-vormig stekken doorheen gestoken. Daarna moest alles aan elkaar gezet met ijzerdraadjes. En daarbij controleren of het staal nergens dichter dan 2 cm tegen de bekisting zit (dat zou zorgen voor onvoldoende betondekking en dus betonrot.)

Kortom, na het weekend waren we allebei blij dat er weer wat kantoorwerk te doen is. Volgend weekend nog één laag wapeningsnetten aanleggen en dan kan de constructieve betonlaag gestort.

Gisteren  werd dan eindelijk de tweede laag schuimbeton gestort.  Het had nog wat voeten in de aarde, want ergens was iets mis gegaan in de communicatie en aanvankelijk kwam er maar een betonwagen met de helft van de benodigde hoeveelheid beton. Vervolgens liet de tweede wagen op zich wachten. En dat is niet goed voor schuimbeton…

Met een uur vertraging kwam de tweede wagen aan. Toen kon het schuimbeton al niet meer vlakgetrokken worden, de aannemer kon er niet gaan inzakken na het storten. Niet heel erg, dus we maken het oppervlak wel weer glad met de volgende laag (gewapend) beton. Voor de stevigheid maakt het niet uit en de isolatiewaarde van onze vloeropbouw is toch al gigantisch.

Hiermee is de fundering nog niet af. Er moet nog een laag gewapend beton op, en rondom komt nog een iets hoger liggende rand. Dat betekent nog twee bezoeken van de betonauto en nog een hoop gepuzzel met bewapening en bekisting de komende weken.

 

Eindelijk ging het regenen. Dat was hard nodig voor de grond. Alleen betekende het, dat het storten van de tweede laag schuimbeton moest worden uitgesteld. Dat kan namelijk niet als het regent: dan tikken de regendruppels de schuimbelletjes kapot en heb je dus geen schuimbeton meer.

Op zich was ik erg blij met de regen. Het land is namelijk nog steeds kurkdroog. Het is zoeken naar goede plekken voor de hongerige schapen. om de twee dagen hebben ze het gras op en moet ik weer een nieuw weitje voor ze uitzetten. Ze geven nu allebei melk, dus ze hebben heel wat gras nodig.

En dat is best veel melk. Meer dan we consumeren als melk of yoghurt. Ik ben daarom hard aan het experimenteren met  kaasmaken. Vijf jaar geleden heb ik wel geleerd om kaas te maken, maar dat was in professionele kaasmakerijen, eerst van geitenboerderij de Grote Stroe en later op kaasboerderij de Kopermolen. Daar verkaasden we 1500 liter (koe)melk tegelijk. Dat is toch anders dan improviseren met 3,5 liter schapenmelk in een stacaravankeukentje.

Kaasmaken is een proces waar bacteriën bij komen kijken. Je moet uiterst hygiënisch werken om te zorgen dat wel de goede bacteriën in de melk komen, maar geen andere. In een professionele kaasmakerij gebruik je daarom onvermijdelijk best veel chloor. Maar daar kan ons helofytenfilter niet tegen. Ik kook daarom zoveel mogelijk materialen uit.

En een gecontroleerde rijpingsruimte met klimaatbeheersing hebben we al helemaal niet: de caravan is gewoon ongeveer de buitentemperatuur. Die is de afgelopen weken tussen de 35 en de 5 graden C geweest… het was dan ook een grote verrassing dat het eerste harde ‘Goudse’ kaasje na drie weken rijpen zowaar een smakelijk kaasje opleverde. Eens  zien of me dat een tweede keer lukt.

Ik probeer ook een goed recept te vinden voor een zachte schapenkaas, maar dat is nog niet gelukt. Nou ja, recepten genoeg (de meeste voor geitenmelk) maar het resultaat is nog niet naar mijn zin. Verder experimenteren dus. Gelukkig zijn er allerlei leuke Facebookgroepen die met me meedenken.

Intussen staat de koelkast vol met potjes en pannetjes melk, uitlekkende zachte kaasjes, ricotta, yoghurt, kefir en wei, staan op ieder beschikbaar oppervlak kaasjes in verschillende stadia van rijping  en zit de wasmand vol met gebruikte stukjes kaasdoek. Hoe landelijk !

 

En daar was dan de betonwagen voor de eerste lading schuimbeton! Het is inderdaad blubberig spetterspul.  Gelukkig bleven alle leidingen liggen waar ze liggen moeten.

Het schuimbeton komt er in twee lagen op. De hoeveelheid is namelijk te groot om in één keer te storten. Wij hadden van de blog van Peter en Marleen begrepen dat het juist in één keer moest, maar blijkbaar heeft iedere schuimbetonboer daar zijn eigen regels bij. We konden kiezen tussen een horizontale of een verticale naad. Voor de isolatie en de stevigheid schijnt het niet uit te maken.

Dan maar liever een horizontale scheiding. Anders hadden we halverwege het gat weer een bekisting moeten maken en die op de één of andere manier moeten verankeren zonder gaatjes in het plastic te maken. Een horizontale bovenkant ontstaat vanzelf.

Bovendien is dit wel handig: de buizen voor elektra en glasvezel kunnen nu mooi tussen de lagen in gelegd. Komen die ook vanzelf op de goede hoogte.

Komende woensdag (als het weer meezit) de volgende laag schuimbeton. Daarna komt nog een laag gewapend beton (waarvoor we dus de wapening en de bekisting zelf plaatsen). En daarna nog een rand gewapend beton rondom (idem), waarop de muren komen. Dan wordt het gebint geplaatst en  gaan we het dak maken. Het is allemaal erg spannend.

 

 

Nadat we besloten hadden hoe de plattegrond precies moest worden, moesten de leidingen geplaatst worden die in de onderste laag schuimbeton komen. Dat zijn er best veel:

• aansluiting voor de waterleiding (moet 1 m onder maaiveld het huis uitkomen en precies in het juiste gat van de meterkast omhoog komen);
• waterafvoer vanuit de keuken;
• waterafvoer vanuit de bijkeuken;
• waterafvoer vanuit badkamer en toilet;
• luchttoevoer voor de kachel (die mag geen zuurstof aan de kamer onttrekken);
• luchttoevoer / ventilatie voor de kelder;
• waterafvoer vanuit de schuur.

Daarbij geldt dat

• de buizen waarop de wc-potten worden geplaatst exact op de juiste plek omhoog moeten komen;
• alle rioolbuizen een verval moeten hebben tussen de 1 cm per meter en 1 cm per 5 meter (Dat luistert heel nauw. Te weinig verval en het water wordt niet afgevoerd. Teveel verval is ook niet goed: dan loopt het water weg, maar blijft het vaste vuil liggen…) ;
• alle buizen waardoor lucht wordt aangevoerd iets moeten aflopen naar buiten, zodat eventueel (condens)vocht niet het huis in loopt.

Eerst moest het hele gat en de kelder ingepakt worden in folie. Het folie moet voorkómen dat de grond water aan het uithardende schuimbeton onttrekt en dat het schuimbeton zomaar wegloopt. Schuimbeton schijnt namelijk erg vloeibaar te zijn, een soort milkshake, hebben we begrepen.  Er mag dus geen enkel gaatje in zitten! Heel zorgvuldig afplakken dus…

Lars en Ainhoa kwamen precies op het goede  moment aanwaaien uit Spanje om te helpen met het plastic. Ainhoa heeft ook nog met de verschillende kleuren zand wat kunstwerken onder onze toekomstige vloer gemaakt. Voer voor toekomstige archeologen?

Daarna moesten we een manier verzinnen om alle locaties van buizen te relateren aan de kelder (want die is ons uitgangspunt). Door metseltouwtjes te spannen langs de bovenkant van de kelderwanden konden we een soort meetsysteem-in-de-lucht uitzetten.

En dan moesten we ook nog een manier bedenken om       de buizen straks exact op de juiste plek en in de juiste positie te houden als het schuimbeton er omheen wordt gestort. Ze mogen niet van hun plek spoelen door de ‘milkshake’ en ze mogen natuurlijk ook niet gaan opdrijven!

 

Na een week passen, meten, vloeken, verplaatsen, doorbuigende pijpen ondersteunen, opnieuw meten, opnieuw vloeken, stoeptegels aanbrengen, stoeptegels verplaatsen (gaatjes in het plastic trekken – gaatjes dichtplakken), opnieuw meten etcetera, hopen we dat alles nu foolproof ligt.

De waterleiding aanvoer ingegraven, op de juiste plek waterpas gesteld en  het folie waterdicht rondom afgeplakt. De rioolbuizen onder het juiste afschot en vastgezet met beugels op zware stoeptegels. De pijpen waar de wc op moet komen exact loodrecht gesteld en hopelijk voldoende verankerd met stapeltjes stoeptegels. De uiteinden van de pijpen met blokjes verankerd aan de bekisting.  De buizen zelf met water gevuld tegen het opdrijven. En de rioolpijpen helemaal doorlopend over de volle breedte van het huis, zodat we bij een eventuele verstopping ze ook vanaf de andere kant kunnen bereiken en doorspoelen / -blazen.

Het zijn het soort zaken waar je je van tevoren niet realiseert hoeveel denkwerk erin gaat zitten.  Maar beter nu wat extra denkwerk, dan een fout maken en die vervolgens in schuimbeton gieten…

Het kwam net niet af vóór de vrijdag. Dus moet het nu een weekje liggen: volgende week vrijdag wordt het schuimbeton gestort, als het weer meewerkt. Kunnen we het nog honderd keer nameten, paranoïde als we inmiddels zijn geworden.