Leemvloer (3)

De testvloertjes die ik had gemaakt waren geen van alle gebarsten. Maar de vloertjes waar 2 of 3 delen zand in zat waren wel erg stoffig. Dat was duidelijk niet genoeg klei.

Het vloertje van 1 op 1 leem en metselzand heb ik voor de helft met de ‘verbeterde houtolie’ van de Cokerije behandeld. Tjonge, wat gaat daar een hoop olie in! Maar daarna voelt het inderdaad heel prettig. En het ziet er wel mooi uit.

(Hij brak toen ik ‘m van de leemplaat afhaalde. Nou ja, dat is te verwachten…)
(Daardoor kan je nu ook zien tot hoe diep de olie er in getrokken is. Eigenlijk helemaal niet zo diep, maar een paar mm. Waarschijnlijk moet ik dus nóg meer olie gebruiken.)

Intussen had ik ook contact met firma Oskam van de leemproducten. Rokus van Oskam wilde wel meedenken. Hij had zelf ook al testjes gemaakt en was uitgekomen op een versie met meer klei en grover zand.

Dus half maart ben ik naar Emmen op en neer gereden om daar een zakje van zijn mengsel op te halen voor de volgende testvloer.

Ik heb nu op een leemplaat een ‘vloertje’ gemaakt dat deels 4 cm dik en deels 1,5 cm dik is. De slaapkamer ligt namelijk deels op de kelder (en daar is nog maar 1,5 cm ruimte voor de vloer) en deels niet (en daar moet de vloer wel 4 cm dik worden).

Tot mijn teleurstelling ontstonden er direct de dag erna al scheurtjes in het dunnere deel. Eigenlijk vreemd, want als het door een teveel aan klei komt zou je juist scheurtjes in het dikkere deel verwachten. Bij drogen werden de scheuren ook eigenlijk nauwelijks groter. Misschien heb ik het mengsel daar gewoon onvoldoende aangedrukt?

Intussen is de dunne testvloer bijna droog en kan ik met de olie aan de slag. Erg positief is dat er geen problemen lijken op te treden waar de dunne en de dikkere mix aan elkaar zitten. Deze mix lijkt dus aardig de goede kant op te gaan. Tijd om te gaan plannen!

Het leggen van een leemvloer is zwaar werk, en het moet in één keer (op één dag) gebeuren. (Anders drogen de randen van het deel wat al gelegd is teveel uit, en dan hecht de volgende batch daar niet goed aan.) Daar is dus hulp bij nodig. Mijn inschatting is dat we met vijf personen moeten zijn. Dan kunnen er drie of vier mensen tegelijk de vloer leggen en één of twee mensen zorgen voor de aanvoer van nieuwe vloermixen andere hand- en spandiensten. Waarbij je uiteraard regelmatig afwisselt. En dan is er nog iemand nodig om iedereen van de nodige koffie en lekkers te voorzien, want dat is heel belangrijk op zulke dagen.

Wie vindt het leuk om een dag met dit experiment te helpen? Ik weet nog niet wanneer. Oorspronkelijk was het idee om dit begin april te doen, maar dat gaat in ieder geval niet meer lukken… Het zal er dus van afhangen wanneer ik voldoende mensen bij elkaar kan krijgen en wanneer die tijd hebben.

Barst!

Bij het opnieuw stuken van de hal heb ik 10 mm in één laag opgezet. Dat prima moeten kunnen met de gewone basisleem. Toch is het vreselijk gaan barsten. Wat is er misgegaan?

Waarschijnlijk komt het doordat ik hier de basisleem opnieuw heb gebruikt die van de muur in de hal en in de keuken naar beneden was gekomen. Die had ook de zelfgemaakte hechtleem eronder meegenomen (en op sommige plekken ook de officiële hechtleem). Dat zat er dus doorheen gemengd. Blijkbaar heeft dat de korrelgrootteverdeling van de leem zodanig verschoven dat het teveel is gaan krimpen.

(Leem is een mengsel van klei en zand. Hoe groter het aandeel zand, en hoe groter de zandkorrels, hoe minder de leem krimpt bij het drogen. De klei dient alleen om de zandkorrels aan elkaar te plakken. Hoe kleiner de korrels, hoe meer krimp. Een dunne laag kan dat beter opvangen dan een dikke. Denk maar aan kleigrond bij droogte)

Foto uit De Gelderlander van droogte in 2017

Ik ben het voor nu even zat. De enige oplossing die ik kan bedenken is het heel erg nat maken, opruwen / dichtwrijven met een spons, en er dan wéér een dun laagje leem overheen zetten. Daar heb ik nu even geen zin meer in, het is tijd om me op de vloer te concentreren, de lente is aangebroken, de moestuin roept, er moet compost op het land en de lammetjes komen eraan. Kwast verf erover en volgende winter gaan we wel weer verder met de muren.

De rest van de hal is overigens wel erg mooi geworden. Met de witte verf erop is het een stuk lichter!

Muurtje

De keuken en de woonkamer zijn nog heel erg open naar elkaar. Dat is heel ruimtelijk, maar niet zo handig. Iets te enthousiaste pannen op de kookplaat zorgen voor spetters op de bank (of in de nek van degene die op de bank zit) en we kunnen nergens een afzuigkap ophangen.

Om licht en doorzicht wel te behouden, maar toch een duidelijke scheiding te maken hebben we een muurtje bedacht waarin weer de glas-in-lood-ramen komen die we vlak voor ons vertrek uit Amersfoort uit een afvalcontainer hebben gered. Dit keer het kleine formaat. Er passen er precies vier naast elkaar.

Aan het eind van het muurtje willen we ook nog een boomstam plaatsen. We hebben er een aantal die ontschorst en wel al een paar jaar in het gastenverblijf staan te drogen.

Het is wel een puzzel: hoe plaats je het allemaal precies zo, dat je ook nog de afzuigkap ernaast kunt ophangen. Weer iets dat niet heel erg snel gaat dus… Maar we zijn erg tevreden over het resultaat: wel een duidelijke afscheiding, maar toch licht en contact tussen woonkamer en keuken.

Leem en hout

De vervelende periode-aan-het-eind-van-de-winter houdt nog even aan. Buiten is het kil en koud, ik laat de moestuin lekker nog even voor wat hij is. Binnen is er genoeg te doen. Ieder weekend weer een stukje stuken. De bijkeuken is nu klaar, behalve het deel bij de entree. We hadden eerst bedacht dat met hout te gaan betimmeren, maar de oude schroten die we hebben zijn daarvoor niet genoeg. Dus dat wordt toch ook stucwerk. Eerst de rest van de bijkeuken schilderen. (Uiteraard was het niet mogelijk om te voorkomen dat er tijdens het mengen van de leem spetters kwamen op de al gewitte muren, dus die krijgen ook weer een kwast verf). En dan kan daar de kast terug, dat zal erg fijn zijn!

De hal kost wat meer moeite. Ik heb de stuuklaag er in één dikte opgezet, in plaats van in twee fasen. Dat gaat sneller (want je hoeft niet eerst twee weken te wachten voor je de laatste laag kunt aanbrengen), maar schept ook meer risico op barsten bij het drogen (hoe dunner de laag, hoe gelijkmatiger hij kan drogen). Iedere dag controleren dus en barstjes die ontstaan direct weer dichtwrijven.

Joris heeft de WC-deur afgemaakt. Wat zal de hal er straks mooi uitzien als de muren droog en geschilderd zijn!

De vloertestjes zijn droog. Er was niet één testmengsel gebarsten. Maar de twee mengsels met meer zand ‘zanderen af’. Eén op één zand en leem lijkt dus goed. Ik heb de helft van dat mengsel behandeld met lijnolie, zoals we het ook met de vloer gaan doen. We moeten nog wel even wennen aan hoe donker dat wordt.

Nu een groter testvlak maken om het echt uit te proberen!